Skip to navigation Skip to main content

Waarom staan er steenmannetjes in de bergen?

9703 - Waarom staan er steenmannetjes in de bergen?

Een steenmannetje is een markering om een wandelpad aan te duiden. De steenstapels helpen om je beter te kunnen oriënteren bij mist, open vlaktes of ruig terrein. Steenstapels kom je overal ter wereld tegen. Ook de Alpen staan er vol mee. De reden ervan is echter voor veel mensen niet duidelijk. Sommige toeristen maken de stapels zelfs voor de lol, zonder na te denken bij het werkelijke gebruik ervan. Heb jij je altijd al afgevraagd waarom steenmannetjes gemaakt worden en wat de gedachte erachter is? Lees dan snel verder!

Waarom maken mensen steenmannetjes?

Steenstapels, ook wel steenmannetjes genoemd, hebben per cultuur een andere functie en betekenis. Volgens de Griekse mythologie werd de eerste steenstapel door de goden gemaakt toen Hermes voor het gerecht stond. In Scandinavische landen als Noorwegen en IJsland dienen de steenstapels ter bescherming tegen trollen en als oriëntatiepunt bij mistig weer. Bij de Eskimo’s helpen steenstapels ter bevordering van de jacht op rendieren en er zijn ook culturen waarbij de steenstapels heilig zijn (Boeddhisme). Voor de meeste Westerse culturen geldt dat de steenstapels dienen als navigatie of ter bevestiging van een plaats. In de Alpen kan het weer snel omslaan en kan het zicht opeens sterk verminderen. Veel paden zijn inmiddels goed bewegwijzerd, maar een groot aantal paden worden nog steeds aangeduid met steenmannetjes.

9703 - steenmannetjes in de alpen (1)
Steenstapels zijn goed zichtbaar in de mist

Het ontstaan van steenstapels en steenmannetjes

Steenstapels worden al eeuwenlang gemaakt. Sommige steenstapels kunnen zelfs al enkele honderden jaren oud zijn. Onderzoek heeft uitgewezen dat het ontstaan van het maken van steenstapels dateert uit de bronstijd. Men maakte destijds steenstapels om doodskisten, botten of as van overledenen in te plaatsen. Deze werden vervolgens op een opvallende plek geplaatst boven of buiten het dorp waar de overledene had gewoond. De steenstapels van tegenwoordig zijn meestal tussen 30 cm en 1,5 meter hoog, maar er zijn natuurlijk ook uitzonderingen die nog veel hoger zijn.

Steenstapels, steenmannetjes en… nog meer namen!

De steenstapels hebben in elk land een andere naam. Wij noemen ze steenmannetjes. De Engelse benaming cairns is de meest bekende variant en wordt in veel landen gebruikt. Voor Duitssprekende landen zijn het Steinmännchen, voor de Eskimo’s is het een inuktitut, in Kroatië een gromila en in Frankrijk een galgal of tumulus.

9703 - steenstapel op de berg (1)
Bij zo'n duidelijke markering hoeft eigenlijk geen steenmannetje te staan

Omgangsregels

Veel toeristen zijn niet bekend met de functie en gedachte achter de steenmannetjes. Ze vinden het leuk om er ook eentje te maken en daardoor ontstaan vaak hele velden vol met steenstapels. Onnodig. Ook denken sommige mensen dat het grappig is om de stapels om te gooien, maar dit wordt uiteraard niet gewaardeerd. De stapels zijn of heilig, of zorgen ervoor dat bergsporters weer veilig terugkeren tijdens barre omstandigheden. Laat de stapels te allen tijde staan en bouw vooral zelf geen nieuwe stapels!

Niet goed voor de natuur

De reden om zelf geen nieuwe steenmannetjes te bouwen heeft te maken met de natuur. Door een steen op te rapen, kan er erosie ontstaan wanneer het gaat regenen en het zand wegspoelt dat onder de steen lag. Maar ook kun je het 'huis' van insecten of kleine diertjes hebben opgepakt. Bovendien kun je ze net op de verkeerde plak zetten, waardoor wandelaars juist verdwalen. Laat de natuur dus lekker de natuur en maak geen nieuwe steenmannetjes.

9703 - steenmannen veld (1)
Laat de steenmannetjes staan en bouw zelf geen nieuwe! Zo'n veld met steenmannetjes lijkt alles behalve natuurlijk.
Zomer Florien

Over Florien

De bergen hebben iets magisch en dat is een gevoel dat iedere keer weer naar boven komt als Florien er is. Jaloersmakende momenten vergeleken met hier, want waarom hebben wij geen bergen? Ze is voornamelijk 's winters in de Alpen te vinden, maar ook in de zomermaanden wil Florien nog meer magische plekken ontdekken in de bergen.